Σύσταση για έλεγχο με υπερηχογράφημα καρδιάς για ανίχνευση των καρδιοπαθειών από ακτινοβολία

Σύμφωνα με μια νέα δήλωση ομοφωνίας, οι ασθενείς με νόσο Hodgkin, καρκίνο των πνευμόνων, του μαστού ή του οισοφάγου που αντιμετωπίζονται με ακτινοβολία στο θώρακα, θα πρέπει να ελέγχονται με υπερηχογράφημα καρδιάς κάθε 5-10 χρόνια για την ανίχνευση καρδιοπάθειας μετά από ακτινοβολία (RIHD).

Ειδικοί από την European Association of Cardiovascular Imaging (EACVI) και από την European Society of Cardiology και την American Society of Echocardiography συνέταξαν την πρώτη δήλωση ομοφωνίας που αναφέρεται στον έλεγχο ασθενών που έχουν αντιμετωπισθεί με ακτινοθεραπεία στο θώρακα για RIHD.

Η δήλωση δημοσιεύθηκε αυτό τον μήνα συγχρόνως στο European Heart Journal--Cardiovascular Imaging  και στο  Journal of the American Society of Echocardiography.

Ο κίνδυνος εμφάνισης RIDH

Η ομάδα καταγράφει συντριπτικά στοιχεία που υποστηρίζουν ότι η ακτινοβολία στο θώρακα μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρδιοπαθειών μετά από ακτινοβολία, συμπεριλαμβανομένων περικαρδίτιδας, βαλβιδική καρδιακή νόσο, μυοκαρδιακή βλάβη, νόσο μικρών αγγείων, στεφανιαία νόσο, μυοκαρδιακή ισχαιμία, και περιοριστική μυοκαρδιοπάθεια.

Εκτιμάται ότι το 10% με 30% των ασθενών που ακτινοβολούνται στο θώρακα θα εμφανίσουν RIHD.Ο κίνδυνος εξαρτάται από τη δόση της ακτινοβολίας και τον χρόνο έκθεσης. Για την πρόληψη της καρδιοπάθειας από ακτινοβολία συνιστάται η τροποποίηση του ακτινικού πεδίου και η θωράκιση της καρδιάς κατά την ακτινοθεραπεία.

Οι μελέτες αναφέρουν ότι ο σχετικός κίνδυνος RIHD είναι πάνω από 6.3- φορές υψηλότερος σε ασθενείς που κάνουν ακτινοθεραπεία για νόσο του Hodgkin, και 2- to 5.9-φορές υψηλότερη σε ακτινοθεραπευόμενους ασθενείς για καρκίνο του μαστού.

Παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση RIHD:

• Ακτινοβολία στο θώρακα πρόσθια ή αριστερά

• Ηλικία <50 ετών

• Προδιαθεσικοί παράγοντες στεφανιαίας νόσου (σακχαρώδης διαβήτης , κάπνισμα, παχυσαρκία, σοβαρή υπέρταση, υπερλιπιδαιμία).

• Προϋπάρχουσα Στεφανιαία νόσος

• Υψηλή αθροιστική δόση ακτινοβολίας(>30 Gy)

• Υψηλή δόση κλασμάτων ακτινοβολίας (>2 Gy/day)

• Όγκος εντός ή κοντά στη καρδιά

• Απουσία θωράκισης στην ακτινοθεραπευόμενη περιοχή.

• Συνέργεια με χημειοθεραπευτικά (ιδιαιτέρως με ανθρακυκλίνη).

Ασθενείς υψηλού κινδύνου ορίζονται αυτοί που λαμβάνουν ακτινοθεραπεία στο θώρακα πρόσθια ή αριστερά, και έχουν ένα ή περισσότερους παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση καρδιοπαθειών μετά ακτινοβολία. Οι ασθενείς αυτοί θα ωφεληθούν περισσότερο από τον υπερηχογραφικό έλεγχο.

Η ομάδα γράφει ότι οι ασθενείς που έλαβαν τη δεκαετία του 1980 ακτινοβολίες σε υψηλές δόσεις, κινδυνεύουν περισσότερο να εμφανίσουν δυσλειτουργία της αριστεράς κοιλίας, βαλβιδικές ανωμαλίες κα στεφανιαία νόσο.

Η RIHD εμφανίζεται αργά, 5- 20 χρόνια μετά την ακτινοθεραπεία , "για αυτό και ο υπερηχογραφικός έλεγχος είναι τόσο σημαντικός, αφού η συχνότητα και η βαρύτητα των καρδιαγγειακών επιπτώσεων δεν είναι πάντα ευδιάκριτες κλινικά ", σημειώνουν οι συγγραφείς.

"Συναγερμός" για τον έλεγχο των καρδιαγγειακών νοσημάτων.

Βασισμένη στην επιστημονική τους άποψη και τα διαθέσιμα δεδομένα, η δήλωση ομοφωνίας προτείνει:

• Πριν την έναρξη της ακτινοθεραπείας στο θώρακα ,οι ασθενείς θα πρέπει να υποβάλλονται σε ένα υπερηχογράφημα καρδιάς αναφοράς, ώστε να εκτιμάται η καρδιακή μορφολογία ,και λειτουργικότητα και να καθοριστούν τυχόν ανωμαλίες.

• Μετά την ακτινοθεραπεία ,οι ασθενείς θα πρέπει να υποβάλλονται σε ετήσια κλινική εξέταση, κατά την οποία ο ιατρός θα πρέπει να "δίνει ιδιαίτερη προσοχή στα συμπτώματα και σημεία καρδιακής νόσου, που θα μπορούσαν να ξεφύγουν της προσοχής σε άλλη περίπτωση, σε αυτό τον νεότερο πληθυσμό".

• ΟΙ παράγοντες κινδύνου καρδιαγγειακών νοσημάτων που επιδέχονται βελτίωση θα πρέπει να διορθώνονται.

• Οι ασθενείς που έχουν κάποια καρδιακή ανωμαλία ή είναι ασυμπτωματικοί αλλά υψηλού κινδύνου για εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων, θα πρέπει να υποβάλλονται σε έλεγχο με ένα αρχικό διαθωρακικό υπερηχογράφημα καρδιάς πέντε χρόνια μετά τη θεραπεία.

• Οι ασυμπτωματικοί ασθενείς που δεν είναι υψηλού κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο θα πρέπει να υποβάλλονται στον αρχικό υπερηχογραφικό έλεγχο 10 χρόνια μετά την ακτινοθεραπεία.

• Μετά τον αρχικό υπερηχογραφικό έλεγχο, οι ασθενείς θα πρέπει να επανελέγχονται εκ νέου με υπερηχογράφημα κάθε 5 χρόνια.

• Όταν τα ευρήματα του υπερηχογραφήματος είναι διφορούμενα θα πρέπει ο ασθενείς να υποβάλλεται σε περαιτέρω απεικονιστικό έλεγχο με αξονική τομογραφία καρδιάς (CT), μαγνητική τομογραφία καρδιάς (CMR), και πυρηνική καρδιολογίας ώστε να επιβεβαιωθεί και να εκτιμηθεί η έκταση της καρδιοπάθειας μετά ακτινοβολία. Για παράδειγμα η CMR μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να αξιολογήσει την ύπαρξη μυοκαρδιακή ίνωσης και η CT για να εκτιμήσει τις καρδιακές επασβεστώσεις.

"Συντάξαμε την δήλωση ομοφωνίας ειδικών για να σημάνουμε τον συναγερμό ώστε να μην αγνοούνται οι κίνδυνοι της καρδιοπάθειας μετά ακτινοβολία "είπε σε δήλωσή του ο πρόεδρος της ομάδας και πρόεδρος της EACVI καθηγητής Patrizio Lancellotti(Πανεπιστημιακή Κλινική της Λιέγης, Belgium).

Οι ερευνητές θα πρέπει να οργανώσουν μητρώα αναφοράς των ασθενών με RIHD ώστε "να καθοριστεί η πραγματική συχνότητα της νόσου και να συλλεγούν δεδομένα έκβασης της νόσου" πρόσθεσε. "Αυτό μαζί με τον υπερηχογραφικό έλεγχο, θα πρέπει να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης RIHD, και την έγκαιρη θεραπεία του όταν αυτή εμφανιστεί. "

Lancellotti P, Nkomo VT, Badano LP, et al. Expert consensus for multi-modality imaging evaluation of cardiovascular complications of radiotherapy in adults: A report from the European Association of Cardiovascular Imaging and the American Society of Echocardiography. Eur Heart J Cardiovasc Imaging 2013; 14:721–740.

http://ehjcimaging.oxfordjournals.org/content/14/8/721.abstract