Τι είναι ο Σακχαρώδης Διαβήτης;
Σακχαρώδης Διαβήτης είναι η νόσος στην οποία ο οργανισμός δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει σωστά το σάκχαρο (ή τη γλυκόζη, όπως αλλιώς λέγεται) που παίρνουμε από τις τροφές. Λόγω αυτής της αδυναμίας χρησιμοποίησής του, το σάκχαρο συσσωρεύεται στο αίμα και η συγκέντρωσή του αυξάνεται σημαντικά. Έτσι, όταν το μετρήσουμε στο αίμα το βρίσκουμε υψηλότερο από το φυσιολογικό.
Πως εμφανίζεται ο Σακχαρώδης Διαβήτης;
Για να καταλάβουμε καλύτερα πως ακριβώς εμφανίζεται ο Σακχαρώδης Διαβήτης, ας δούμε τι γίνεται στον οργανισμό μας κάθε φορά που τρώμε:
1. Mεγάλο μέρος από το φαγητό που τρώμε διασπάται στο στομάχι και το έντερο σε σάκχαρο (γλυκόζη) το οποίο στη συνέχεια απορροφάται και κυκλοφορεί στο αίμα.
2. Όταν αυξηθεί το σάκχαρο στο αίμα, το πάγκρεας απελευθερώνει μια ορμόνη η οποία ονομάζεται ινσουλίνη.
3. Το σάκχαρο αποτελεί το βασικότερο καύσιμο των κυττάρων μας. Όμως για να χρησιμοποιηθεί πρέπει προηγουμένως να περάσει από το αίμα μέσα στα 3. κύτταρά μας.
4. Η ινσουλίνη είναι άκρως απαραίτητη προκειμένου να ανοίξουν δίοδοι στα κύτταρα, έτσι ώστε να μπορέσει να μπει το σάκχαρο μέσα σε αυτά.
5. Αν ο οργανισμός μας δε μπορεί να απελευθερώσει τη σωστή ποσότητα ινσουλίνης, ή αν η ινσουλίνη που παράγουμε δε μπορεί να ανοίξει καλά όλες τις διόδους των κυττάρων, τότε το σάκχαρο δεν μπορεί να περάσει όλο μέσα στα κύτταρά μας και συσσωρεύεται στο αίμα. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται Σακχαρώδης Διαβήτης.
Ποια είδη Σακχαρώδη Διαβήτη υπάρχουν;
Οι κυριότεροι τύποι Σακχαρώδη Διαβήτη είναι οι εξής:
Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 1: Παλιότερα ονομαζόταν νεανικός ή ινσουλινοεξαρτώμενος σακχαρώδης Διαβήτης. Οφείλεται σε πλήρη αδυναμία του παγκρέατος να παράγει ινσουλίνη, οπότε ο ασθενής πρέπει απαραιτήτως να κάνει ενέσεις ινσουλίνης για να ρυθμίσει το σάκχαρό του.
Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2: Οφείλεται σε σχετική αδυναμία του παγκρέατος να παράγει την απαιτούμενη ποσότητα ινσουλίνης, ενώ παράλληλα υπάρχει και δυσκολία της παραγόμενης ινσουλίνης να λειτουργήσει σωστά στην ρύθμιση του σακχάρου. Αυτός ο τύπος Διαβήτη εμφανίζεται συνήθως σε ενήλικα παχύσαρκα άτομα. Για την αντιμετώπιση του στα αρχικά στάδια χρειάζεται σωστή διατροφή και φάρμακα σε μορφή χαπιών. Μετά όμως από κάποιο χρονικό διάστημα από την αρχική διάγνωση της νόσου (συνήθως 5-10 χρόνια) η παραγόμενη ινσουλίνη ελαττώνεται ολοένα και περισσότερο, με αποτέλεσμα να πρέπει ο ασθενής να ξεκινήσει ενέσεις ινσουλίνης.
Σακχαρώδης Διαβήτης της Κύησης: Εκδηλώνεται σε ορισμένες γυναίκες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Τι προκαλεί τον Σακχαρώδη Διαβήτη;
Δεν είναι γνωστό το αίτιο που προκαλεί την ελαττωμένη παραγωγή ινσουλίνης από το πάγκρεας, ούτε είναι σαφές γιατί η παραγόμενη ινσουλίνη δεν μπορεί να λειτουργήσει σωστά στα κύτταρα. Παράγοντες που σχετίζονται με τα γονίδια αλλά και τον ανθυγιεινό τρόπο ζωής (κακή διατροφή - παχυσαρκία - καθιστική ζωή) φαίνεται ότι παίζουν ρόλο στην εκδήλωση του Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2, ενώ για τον Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1 πιθανολογείται η εμπλοκή κάποιου ιού στον μηχανισμό εκδήλωσης της νόσου.
Είναι ο Σακχαρώδης Διαβήτης μεταδοτικό νόσημα;
Αν και δεν είναι γνωστό το αίτιο που προκαλεί τον Σακχαρώδη Διαβήτη, δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι ότι μπορεί να μεταδοθεί με οποιοδήποτε τρόπο από άτομο σε άτομο.
Η μεγάλη κατανάλωση γλυκισμάτων προκαλεί Σακχαρώδη Διαβήτη;
Όχι! Η κατανάλωση γλυκών δεν σχετίζεται άμεσα με την εμφάνιση Σακχαρώδη Διαβήτη. Η παχυσαρκία όμως συνδέεται με αυξημένη πιθανότητα εκδήλωσης Σακχαρώδη Διαβήτη. Κατά συνέπεια, αν η μεγάλη κατανάλωση τροφίμων με ζάχαρη προκαλέσει παχυσαρκία, τότε μπορεί να ευνοήσει την εμφάνιση Σακχαρώδη Διαβήτη.
Ρύθμιση του Σακχαρώδη Διαβήτη
Στον Σακχαρώδη Διαβήτη ο οργανισμός δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει σωστά το σάκχαρο των τροφών. Αυτό μπορεί να έχει κατά κύριο λόγο τα εξής αποτελέσματα:
1. Τα κύτταρα του οργανισμού σου μπορεί να δυσκολεύονται να λειτουργήσουν λόγω έλλειψης "καυσίμων", τον ρόλο των οποίων παίζουν τα μόρια του σακχάρου.
2. Το σάκχαρο κυκλοφορεί σε αυξημένες ποσότητες στα αγγεία του αίματος προκαλώντας - αν παραμένει αρρύθμιστο για πολύ καιρό - ζημιές στο τοίχωμα των αρτηριών. Για αυτούς και άλλους λιγότερο σημαντικούς λόγους, είναι απαραίτητη η λήψη κατάλληλων μέτρων για την όσο γίνεται καλύτερη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα σου.
Ποια είναι τα βασικά μέτρα για τη ρύθμιση του Σακχαρώδη Διαβήτη;
Το πιο σημαντικό βήμα για τη ρύθμιση του Σακχαρώδη Διαβήτη σου είναι το να υιοθετήσεις έναν υγιεινό τρόπο ζωής και διατροφής. Λέγοντας υγιεινό τρόπο ζωής και διατροφής ουσιαστικά εννοούμε αυτό που κανονικά θα έπρεπε να ακολουθεί κάθε άνθρωπος μιας και περιλαμβάνει:
1. Υγιεινή διατροφή: Ισορροπημένη πρόσληψη από όλες τις κατηγορίες τροφίμων, με έμφαση στα λαχανικά, προσεκτική λήψη υδατανθράκων και με μέτρο κατανάλωση κρεάτος και λιπαρών -παχυντικών τροφών.
2. Σωματική άσκηση: Πέρα από τις ευεργετικές ιδιότητες της σωματικής δραστηριότητας στην καρδιά και τα αγγεία, η τακτική άσκηση βοηθά επιπλέον στην καλύτερη χρησιμοποίηση του σακχάρου από τα κύτταρα.
3. Διατήρηση κανονικού σωματικού βάρους: Η παχυσαρκία δυσκολεύει την χρήση του σακχάρου από τα κύτταρα, παρεμποδίζοντας την δράση της ινσουλίνης. Έτσι, ο έλεγχος του σωματικού βάρους έχει σε πολλές περιπτώσεις θεαματικά αποτελέσματα στη ρύθμιση του σακχάρου.
Τι φάρμακα υπάρχουν για τη ρύθμιση του Σακχαρώδη Διαβήτη;
1. Χάπια: Κάποιες ομάδες φαρμάκων βοηθούν τον οργανισμό σου να απελευθερώσει περισσότερη ινσουλίνη στο πάγκρεας, ενώ άλλες βοηθούν στην καλύτερη χρησιμοποίηση του σακχάρου από τα κύτταρά σου.
2. Ινσουλίνη: Αν ο οργανισμός σου δε μπορεί να φτιάξει τις απαραίτητες ποσότητες ινσουλίνης, τότε πρέπει να πάρεις πρόσθετη ινσουλίνη σε ενέσιμη μορφή, ακολουθώντας το πρόγραμμα δόσεων που θα σου προτείνει ο γιατρός σου. Δυστυχώς η ινσουλίνη καταστρέφεται από τα οξέα στο στομάχι και έτσι δε μπορούμε να την πάρουμε από το στόμα.
Να θυμάσαι πάντα: Η λήψη φαρμάκων για τον Σακχαρώδη Διαβήτη συμπληρώνει τον υγιεινό τρόπο ζωής και διατροφής, δεν τον αντικαθιστά!
Μπορεί να θεραπευθεί ριζικά ο Σακχαρώδης Διαβήτης;
Δεν υπάρχει μέχρι σήμερα οριστική θεραπεία για τον Σακχαρώδη Διαβήτη. Τα υπάρχοντα φάρμακα (χάπια, ινσουλίνη) πρέπει να λαμβάνονται συνεχώς προκειμένου να ρυθμίζεται το σάκχαρο, πάντα σε συνδυασμό με ένα υγιεινό τρόπο ζωής και διατροφής. Ωστόσο, η ιατρική έρευνα υπόσχεται σημαντικές εξελίξεις προς την κατεύθυνση της θεραπείας του Σακχαρώδη Διαβήτη μέσα στην ερχόμενη δεκαπενταετία.
Πότε είναι απαραίτητη η χορήγηση ινσουλίνης στον Σακχαρώδη Διαβήτη;
Στον Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1 η εσωτερική παραγωγή ινσουλίνης είναι πολύ μικρή έως ανύπαρκτη, οπότε είναι εντελώς απαραίτητη η χορήγηση εξωτερικής ινσουλίνης (με ενέσεις ή αντλία) από την στιγμή της διάγνωσης της νόσου.
Στον Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2 η εσωτερική παραγωγή ινσουλίνης είναι σχετικά μειωμένη, μπορεί όμως να ενισχύεται με τη βοήθεια χαπιών που είτε αυξάνουν την έκκριση της ορμόνης από το πάγκρεας, είτε τη βοηθούν να δράσει καλύτερα στη ρύθμιση του σακχάρου. Η δυνατότητα όμως του οργανισμού να παράγει ινσουλίνη μειώνεται προοδευτικά στα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2 και η επιτυχία των χαπιών στη ρύθμιση του σακχάρου σταδιακά περιορίζεται μέχρι που χάνεται εντελώς (συνήθως 5-10 χρόνια μετά από την αρχική διάγνωση). Τότε, η έναρξη χορήγησης ινσουλίνης γίνεται απαραίτητη για τη ρύθμιση του σακχάρου.
Τι θα κερδίσω αν ρυθμίζω σωστά τον Σακχαρώδη Διαβήτη;
1. Η σωστή ρύθμιση του σακχάρου θα σε βοηθήσει να αισθάνεσαι καλύτερα, με περισσότερη ενέργεια και ζωντάνια.
2. Θα αποφύγεις τις μακροπρόθεσμες επιπλοκές του υψηλού σακχάρου (παθήσεις της καρδιάς, των νεφρών, των ματιών, των αγγείων και των νεύρων).
3. Θα αποφύγεις τα άμεσα προβλήματα που μπορούν να δημιουργηθούν στον οργανισμό σου από το υψηλό σάκχαρο στο αίμα σου.
Παρακολούθηση του Σακχαρώδη Διαβήτη
Η επιτυχημένη ρύθμιση του Σακχαρώδη Διαβήτη προϋποθέτει:
1. Καθορισμό ατομικών στόχων σακχάρου και τακτικό αυτοέλεγχο (συχνές αυτομετρήσεις).
2. Συμμόρφωση στις οδηγίες σχετικά με τον υγιεινό τρόπο ζωής, τήρηση του διαιτολογίου και σωστή εφαρμογή της φαρμακευτικής αγωγής.
3. Τακτικές (ανά 2-3 μήνες) επισκέψεις σε Διαβητολογικό Ιατρείο.
Ποιοι είναι οι στόχοι στη ρύθμιση του Σακχαρώδη Διαβήτη;
Η ρύθμιση του Σακχαρώδη Διαβήτη θεωρείται εξαιρετική όταν:
√ 1. Το σάκχαρο στο αίμα σου είναι σε αποδεκτά επίπεδα:
ΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΤΙΜΕΣ ΣΑΚΧΑΡΟΥ:
70-130 πριν από τα γεύματα /
Κάτω από 180 μία έως δύο ώρες μετά τα γεύματα
√ 2. Η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη στο αίμα σου είναι σε αποδεκτά επίπεδα:
ΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΤΙΜΕΣ ΓΛΥΚΟΖΥΛΙΩΜΕΝΗΣ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΝΗΣ: Κάτω από
6,5 - 7%
Η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (ή HbA1c, όπως συνήθως γράφεται εν συντομία) είναι μια πολύ χρήσιμη εξέταση στο αίμα, η οποία αντικατοπτρίζει τον μέσο όρο του σακχάρου στο αίμα σου κατά τους προηγούμενους 2 - 3 μήνες. Ο προσδιορισμός της ανά τακτά χρονικά διαστήματα βοηθά σημαντικά στην παρακολούθηση της ρύθμισης του σακχάρου.
√ 3. Δεν εμφανίζεις πολύ χαμηλές τιμές σακχάρου (υπογλυκαιμίες), ούτε μεγάλες διακυμάνσεις από ημέρα σε ημέρα.
√ 4. Το βάρος σου διατηρείται σε κανονικά επίπεδα.
√ 5. Δεν εκδηλώνεις επιπλοκές του Σακχαρώδη Διαβήτη.
Γιατί χρειάζομαι τις συχνές μετρήσεις του σακχάρου;
Με τις τακτικές αυτομετρήσεις και καταγραφές του σακχάρου σου δίνεται η δυνατότητα:
1. Να ελέγχεις τις διακυμάνσεις του σακχάρου και να προλαβαίνεις τις επιπτώσεις από τις πολύ υψηλές ή τις πολύ χαμηλές τιμές γλυκόζης στο αίμα σου.
2. Να ελέγχεις της αποτελεσματικότητα της φαρμακευτικής θεραπείας σου ώστε να γίνονται οι κατάλληλες αναπροσαρμογές όταν χρειάζονται.
3. Να αντιλαμβάνεσαι της επίδραση που έχουν στη μεταβολή του σακχάρου σου οι διάφορες τροφές, καθώς και οι σωματικές δραστηριότητες.
Για όλους αυτούς τους λόγους, οι μετρήσεις είναι χρήσιμο να γίνονται συχνά και σε διαφορετικές ώρες της ημέρας. Καλό είναι να υπάρχουν ενδεικτικές μετρήσεις πριν αλλά και μετά από τα όλα γεύματα, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις δυσρύθμιστου σακχάρου μπορεί να χρειαστούν προσδιορισμοί της γλυκόζης ακόμη και κατά τη διάρκεια της νύχτας. Μπορείς να συζητήσεις με τον γιατρό σου την απαιτούμενη συχνότητα των μετρήσεων για τη δική σου περίπτωση. Να θυμάσαι πάντα να καταγράφεις τις μετρήσεις σου και να τις έχεις μαζί σου σε κάθε σου επίσκεψη στο Διαβητολόγο σου.
Διαβάστε επίσης...
Στεφανιαία Νόσος και Σακχαρώδης Διαβήτης
Η Μεσογειακη διατροφή μειώνει στο μισό την πιθανότητα εμφάνισης Σακχαρώδη Διαβήτη
Νέα μελέτη επιβεβαιώνει ότι με ένα αναψυκτικό την ημέρα έχουμε 20% αύξηση του κινδύνου για διαβήτη
Η φροντίδα των ασθενών με διαβήτη βελτιώθηκε κατά την τελευταία δεκαετία, αλλά απέχει ακόμη από τους ιδανικούς στόχους
Ο διαβήτης αυξάνει τον κίνδυνο για εγκεφαλικό επεισόδιο, ιδιαίτερα στα άτομα κάτω των 65 ετών