Η απαγόρευση του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους φαίνεται να οδηγεί σε ελάττωση των οξέων στεφανιαίων συνδρόμων

Η εφαρμογή του μέτρου απαγόρευσης του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους (συμπεριλαμβανομένων χώρων εργασίας, εστιατορίων, κέντρων διασκεδάσεως) φαίνεται να οδηγεί σε μείωση των οξέων εμφραγμάτων του μυοκαρδίου στο γενικό πληθυσμό και ιδιαίτερα στους μη καπνιστές. Τα αποτελέσματα αυτά γίνονται εμφανή μέσα στους πρώτους έξι μήνες, σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύθηκε στο American Journal of Cardiology.
Οι David G. Myers, MD και John S. Neuberger, DrPH της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Kansas ανέλυσαν 5 εργασίες, που μελέτησαν τις εισαγωγές σε νοσοκομεία για οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου (ΟΕΜ), πριν και μετά την εφαρμογή του μέτρου σε 5 διαφορετικούς πληθυσμούς – 2 πόλεις: Helena, Pueblo, 1 επαρχεία: Μοnroe, 1 πολιτεία: New York και 1 χώρα: Italy. Οι ερευνητές υπολόγισαν την επίπτωση ΟΕΜ ανά 100.000 άτομα-έτη.

Τόπος	Πληθυσμός υπό μελέτη	Διάρκεια απαγόρευσης (έτη)	Επίπτωση ΟΕΜ προ της απαγόρευσης	Επίπτωση ΟΕΜ μετά την απαγόρευση	Συνολική αλλαγή
Helena, MT	68.140	0,5	170	102	-40%
Pueblo, CO	698.229	1,5	257	187	-27%
Monroe County, IN	239.332	1,5	14	7	-50%
New York State	18.976.457	1,0	483	445	-7.9%
Italy	4.300.000	0,5	200	204	+2%

            

Στις 4 εκ των 5 εργασιών παρατηρήθηκε μείωση στην επίπτωση των ΟΕΜ. Στην περίπτωση της Ιταλίας, παρά το συνολικό αποτέλεσμα, παρατηρήθηκε μείωση 9.8% των εμφραγμάτων σε άτομα κάτω των 60 ετών. Οι συγγραφείς συμπέραναν ότι τα αποτελέσματα αυτά θα πρέπει να ωθήσουν τους Ιατρικούς Συλλόγους να ασκήσουν πίεση στην Πολιτεία για μια πιο γενικευμένη εφαρμογή των μέτρων κατά του καπνίσματος. Δεδομένου ότι το 22,1% των Αμερικανών είναι καπνιστές και ότι ο κίνδυνος ΟΕΜ αυξάνει κατά περίπου 30% στους παθητικούς καπνιστές, φαίνεται ότι τα μέτρα αυτά σχετίζονται με μείωση της κατανάλωσης καπνού αλλά και των οξέων στεφανιαίων συνδρόμων.

Συγκεκριμένα για την πρωτεύουσα της Ιταλίας, Ρώμη, η Dr Giulia Cesaroni και οι συνεργάτες της δημοσίευσαν στο περιοδικό Circulation τα αποτελέσματά τους, που δείχνουν μείωση των στεφανιαίων συμβαμάτων, μετά την απαγόρευση του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους τον Ιανουάριο του 2005. Στις ηλικίες 35 – 64 ετών, παρατηρήθηκε μείωση 11,2% των οξέων στεφανιαίων συνδρόμων, ενώ στις ηλικίες 65 – 74 ετών διαπίστωσαν μείωση 7,9%. Στην ηλικιακή ομάδα άνω των 75 ετών, δεν παρατηρήθηκε σημαντική διαφορά, γεγονός που πιθανόν να οφείλεται στο ότι τα άτομα αυτά περνούν τον περισσότερο χρόνο τους στο σπίτι και όχι σε δημόσιους χώρους. Οι Ιταλοί ερευνητές βρήκαν ότι η μεγαλύτερη μείωση στεφανιαίων συμβαμάτων παρατηρήθηκε στους άνδρες καθώς και στα άτομα χαμηλού κοινωνικοοικονομικού επιπέδου. Επιπλέον, κατά τη διάρκεια της μελέτης παρατήρησαν μείωση του ποσοστού των καπνιστών, από 34,9% στο 30,5% για τους άνδρες και από 20,6% στο 20,4% για τις γυναίκες, ενώ οι πωλήσεις τσιγάρων παρουσίασαν πτώση 5,5%.

Παρόμοια αποτελέσματα παρατηρήθηκαν και στην Ιρλανδία, η οποία ήταν η πρώτη Ευρωπαϊκή χώρα, που εισήγαγε την απαγόρευση του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους στις 29 Μαρτίου 2004. Ο Dr Edward Cronin, Cork University Hospital και οι συνεργάτες του ανακοίνωσαν τα αποτελέσματα από την ανάλυση δεδομένων της Coronary Heart Attack Ireland Register. Οι εισαγωγές στα νοσοκομεία για οξέα στεφανιαία σύνδρομα παρουσίασαν μείωση 11% το πρώτο έτος μετά την εφαρμογή του μέτρου και η μείωση αυτή διατηρήθηκε και την περίοδο 2005 – 2006. Η μείωση αυτή ήταν πιο σημαντική στους άνδρες και αφορούσε κυρίως οξέα εμφράγματα χωρίς ανάσπαση του ST (NSTEMI). Η εισπνοή καπνού είναι γνωστό ότι προκαλεί βλάβες στο ενδοθήλιο και αυξάνει την προσκόλληση των αιμοπεταλίων, ενώ η διακοπή της έκθεσης οδηγεί σε ελάττωση του κινδύνου εμφράγματος. Ο κίνδυνος αυτός μειώνεται σημαντικά ήδη από το πρώτο έτος διακοπής.

Στη Σκωτία ανάλογη νομοθεσία εφαρμόστηκε τον Μάρτιο του 2006. Ο Dr Jill Pell και οι συνεργάτες του μελέτησαν τις εισαγωγές για οξέα στεφανιαία σύνδρομα (ΟΣΣ), σε εννέα νοσοκομεία που εξυπηρετούν πληθυσμό τριών εκατομμυρίων ατόμων. Στους πρώτους δέκα μήνες μετά την εφαρμογή της απαγόρευσης, παρατηρήθηκε μείωση των εισαγωγών για ΟΣΣ κατά 14% στους καπνιστές, 19% στους πρώην καπνιστές και 21% στους μη καπνιστές. Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι η νομοθεσία αφενός προφυλάσσει τους μη καπνιστές και αφετέρου βοηθά τους καπνιστές να διακόψουν ή να μειώσουν το κάπνισμα. Συγχρόνως, αλλάζοντας η κουλτούρα κατά του καπνίσματος, νεαρά άτομα αποθαρρύνονται από το να ξεκινήσουν.

Τέλος, ενδιαφέρον έχουν τα αποτελέσματα μιας μελέτης που διεξήχθη στην Κίνα και έδειξε συσχέτιση μεταξύ περιφερικής αρτηριοπάθειας και παθητικού καπνίσματος σε μια σειρά γυναικών που δεν είχαν καπνίσει ποτέ. Στην Κίνα μόνο το 4% των γυναικών καπνίζει, αλλά περισσότερες από το 50% εκτίθενται στον καπνό είτε στο σπίτι, είτε στο χώρο εργασίας. Ο Dr Yao He και οι συνεργάτες του μελέτησαν γυναίκες άνω των 60 ετών, που δεν είχαν καπνίσει ποτέ αλλά ήταν παθητικές καπνίστριες. Διαπίστωσαν στατιστικά σημαντικό αυξημένο κίνδυνο τόσο για στεφανιαία νόσο και ισχαιμικά αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, όσο και για περιφερική αρτηριοπάθεια, όπως αυτή εκδηλώνεται με διαλείπουσα χωλότητα ή με μέτρηση του δείκτη Α.Π. σφυρά-βραχιόνιο (ABI) <0,9. Συγκεκριμένα, ο κίνδυνος διαλείπουσας χωλότητας αυξάνει 87% στις γυναίκες που είναι παθητικές καπνίστριες, ενώ ο κίνδυνος για παθολογικό δείκτη (ABI) αυξάνει κατά 47%. Η αύξηση αυτή εξαρτάται από την διάρκεια της έκθεσης και τον αριθμό των τσιγάρων.


Πηγές:

1.    Meyers DG, Neuberger, JS. Cardiovascular effect of bans on smoking in public places [editorial]. Am J Cardiol 2008;Epub ahead of print. Σύνδεσμος άρθρου
2.    Cesaroni G, Forastiere F, Agabiti N, et al. Effect of the Italian smoking ban on population rates of acute coronary events. Circulation 2008; DOI: 10.1161/circulationaha.107.729889. Διαθέσιμο στην διεύθυνση: http://circ.ahajournals.org.  
3.    Cronin E, Kearney P, Kearney P, Sullivan P. Impact of a national smoking ban on the rate of admissions to hospital with acute coronary syndromes. European Society of Cardiology 2007 Congress; September 4, 2007; Vienna, Austria. Poster 3506.
4.    Pell JP, Haw S, Cobbe S, et al. Smoke-free legislation and hospitalizations for acute coronary syndrome. N Engl J Med 2008; 359:482-491. 
5.    He Y, Lam TH, Jiang B, et al. Passive smoking and risk of peripheral arterial disease and ischemic stroke in Chinese women who never smoked. Circulation 2008